Jak zmusić alkoholika do leczenia

Chęć do wprowadzania zmian w życiu osób uzależnionych jest kluczowa dla skuteczności terapii. Duża część uczestników terapii ma do zmian bardzo dwuznaczny stosunek. Gotowość do zmian jest u nich uzależniona od sytuacji życiowej w jakiej się znajdują. Wg modelu Prochaski i DiClemente (2006) istnieje pięć etapów zmiany: przedrefleksyjny, refleksyjny, przygotowujący zmianę, wprowadzający zmianę i utrwalający zmianę.

W pierwszej fazie – przedrefleksyjnej, osoby mają małą świadomość problemów z uzależnieniem i nie mają ochoty ani na rozmowę o nich ani na zmianę. Na tym etapie należy wychwytywać każdy moment "słabości", celem zmotywowania do leczenia. W tym celu można wykorzystywać momenty tzw. "upadania na dno", "kace" i inne destrukcyjne skutki uzależnienia. Należy konfrontować alkoholika ze stratami wynikającymi z picia, nie unikać rozmowy o nich ani ich nie ukrywać. W ekstremalnym przypadku należy złożyć wniosek o tzw. "przymusowe leczenie alkoholika".

W drugiej refleksyjnej uzależnieni już mają chęć na rozmowę o sprawach związanych ze swoim uzależnieniem i myślą nad zmianą sytuacji, ale jeszcze nic nie robią w tym kierunku. Na tym etapie osoby mają jeszcze dwojakość w myśleniu, ale już nie unikają konfrontacji z faktami dotyczącymi picia alkoholu.

Na trzecim etapie – przygotowania zmiany– alkoholicy już mają ochotę na wdrożenie zmian i szukają wsparcia aby to skutecznie zrobić czyli rozpocząć leczenie alkoholowe. Uświadamiają sobie co i jak chcą zmienić w swoim życiu oraz co jest im do tego potrzebne aby skutecznie na długi czas utrzymywać abstynencję.

Na przedostatnim etapie – wprowadzania zmian – alkoholicy są już pewni co do zmian i zaczynają działać wprowadzając je. Jest to bardzo wrażliwy okres, wymaga on wsparcia ze strony rodziny i terapeutów, aby zminimalizować ryzyko porażki i wystąpienia nawrotu uzależnienia.

W ostatniej fazie - utrwalającej zmianę - alkoholicy muszą utrzymać to co wypracowali w fazach drugiej i trzeciej. Wtedy również potrzebne jest wsparcie i zwiększona czujność.

Proces przechodzenia przez wszystkie fazy nie jest jednostajny, zdarzają się cofnięcia do poprzednich faz oraz dłuższe zatrzymania w jednej fazie.

Podsumowując cały proces zmiany, wsparcie niezbędne jest na każdym etapie. Zaczynając od pierwszej fazy „nieświadomości problemu z piciem” wsparcie może polegać na rozmowach konfrontujących (interwencja wg Johnsona - patrz Blog - https://www.uzalezniony.pl/jak-zmusic-kogos-do-terapii ), czy nawet na złożeniu wniosku o przymusowe leczenie, aby osobę „pchnąć” w zmianę. W drugiej fazie z pomocą mogą przyjść rozmowy motywujące bazujące na stratach powstałych w wyniku uzależnienia (tzw. podwyższanie dna). W trzeciej pomaga edukowanie co do pożądanego kierunku działań, wyboru metod, ustalenia celów (wybór metody leczenia, trybu itp.). Przedostatnia faza to terapia uzależnienia, a ostatnia to zapobieganie nawrotom i utrwalanie nowych schematów zachowań.